Werkgevers en opleiders creëren kansen voor zorgtalenten

​Verslag van de inspiratiebijeenkomst 'Alle talenten benutten voor de zorg: Werkgevers hebben grote behoefte aan talentvolle mensen in zorg en welzijn. Veel mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt staan te springen om aan het werk te gaan, maar weten de weg naar een baan in de zorg niet te vinden. Daarom kwamen op donderdag 5 september zo’n 85 vertegenwoordigers van werkgevers, opleiders en organisaties achter deze zorgtalenten uit arbeidsmarktregio’s van Care2Care en ZorgZijn Werkt bij elkaar om de eerste stappen te zetten naar concrete ‘matches’ tussen werkgevers en nieuwe talenten voor de zorg.
Dagvoorzitter Sylvia IJpelaar van UWV werkbedrijf startte de bijeenkomst met een schets van de krapte op de arbeidsmarkt in de zorg. Tot 2022 zijn naar verwachting extra 190.000 banen nodig in zorg en welzijn. Daarmee is het één van de grootste uitdagingen van de komende jaren.
 
‘Zet de deur op een kier!’
Bij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kun je bijvoorbeeld denken aan mensen met een Wajong-uitkering, langdurig uitkeringsgerechtigden, statushouders en schoolverlaters uit het praktijk - en voortgezet speciaal onderwijs. Volgens Patrick Hallink, landelijk projectleider van het project ‘Ingeschakeld’, vormt de groep van 8000 jonge schoolverlaters in het praktijkonderwijs die nu uitvalt een grote kans voor de zorg. Als voorbeeld noemt hij een samenwerking met ouderenzorgorganisatie Patyna in Friesland. “We begonnen daar ooit met het plaatsen van vier leerlingen. Inmiddels zijn er 29 banen beschikbaar, en hebben we niet genoeg jongeren om die te vullen. Dat geeft ons hoop.” Hallink erkent dat er koudwatervrees is bij werkgevers, maar uiteindelijk gaat het om bereidwilligheid. Dat begint met alle belanghebbenden bij elkaar brengen: gemeenten, begeleidingorganisaties van mensen met een afstand tot arbeidsmarkt en werkgevers. “Het gaat niet hard maar … ja, het gaat wel! Kunnen we die deur op een kiertje zetten?
Tot slot geeft Hallink nog een tip: sluit aan bij de structuren die er al zijn. Denk aan de Regionale Actieplannen Aanpak Tekorten. In deze RAAT’s worden concrete afspraken gemaakt met werkgevers. “Zij zitten in de haarvaten van de regio, maak daar gebruik van.”
 
Zorgpartners | Gouda
Dan is er ruimte voor inspirerende voorbeelden uit de praktijk. Sameer Shabaan uit Palestina en Peace Daniel uit Nigeria doorlopen een traject van leren en werken. Ze worden opgeleid tot verzorgende met zicht op een vast dienstverband. De opleiding is een initiatief van zorgorganisatie Zorgparters Midden Holland en het MBO Rijnland. 
In de opleiding is taal een aandachtspunt, maar het is geen strenge eis geweest bij de selectie. Kandidaten worden vooraf getest op de potentie om door te groeien naar een goed taalniveau. Lezen en schrijven is vaak snel eigengemaakt, spreken daarentegen is lastiger. Werk helpt enorm, want daardoor zijn ze in de gelegenheid dagelijks de Nederlandse taal te gebruiken. “Mijn taal is in één jaar verbeterd”, vertelt Sameer. “Voor praten heb je contact met mensen nodig, maar ik heb geen familie hier. Ik praat veel met cliënten. Met een demente bewoner die ook haar familie mist, heb ik bijvoorbeeld een bijzonder contact. Sinds vier maanden weet zij alles van mij!” Ook voor Peace was de taal in het begin een grote uitdaging. “Maar als ik terugkijk op waar ik ben begonnen en waar ik nu ben, ben ik blij en trots!”.
 
Libertas
Vaak willen werkgevers wel iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt aantrekken, maar weten ze niet aan welke functie ze die persoon moeten koppelen. Bij Libertas Leiden was de werkdruk onder de 700 - veelal verplegende en verzorgende  - medewerkers erg hoog. Door de strakke planning was er bovendien te weinig tijd voor cliënten. Ze besloten de Inclusieve Bedrijfsanalyse van het UWV in te zetten om in beeld te brengen welke functies beschikbaar waren, en hoeveel. “Door je organisatie en functies slim en anders in te richten, krijg je inzicht in werkzaamheden die door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt kunnen worden gedaan”, aldus Vivienne Lazet van het UWV. De analyse leverde concrete stappen op. Zo werden de facilitaire werkzaamheden bij het verzorgende en verplegend personeel weggehaald en werden drie zorgassistenten aangetrokken. “Daardoor is in totaal 42 uur aan werk bij de verpleegkundigen weggehaald, die ze nu kunnen besteden aan scholing, bewoners of simpelweg een rustmoment.”
 
Gemiva-SVG
Gemiva-SVG startte zelf een opleiding tot woonhulp op locatie Swetterhage, om het verzorgende personeel te kunnen ontlasten. Jobcoaches vertellen over de begeleiding van leerlingen afkomstig van bijvoorbeeld de praktijkschool of met een verstandelijke beperking bij het leren uitvoeren van bepaalde kerntaken. Zoals bedden opmaken of cliënten helpen bij hun jas aan doen. Ook is er aandacht voor beroepshouding: samenwerken en ergonomisch werken, en hoe ga je om met kritiek en ziek melden.
Binnen de opleiding is er veel ruimte om de leerlingen te ondersteunen. Ook als het werk soms toch te veel is voor een leerling. “In tegenstelling tot het reguliere onderwijs is daar bij ons tijd of aandacht voor. Dan gaan we in gesprek: wat gaat er mis, hoe kunnen we je helpen?”
De leerlingen werken voor de volle honderd procent op de locatie mee; als ze op vakantie zijn, worden ze gemist. “We horen terug hoe goed hun contact is met de bewoners. Bovendien worden ook dingen uit de opleiding op de locatie overgenomen, die wisselwerking is fantastisch!”
 
Gemeente Den Haag
Gemeente Den Haag heeft de ambitie om 500 mensen uit de bijstand te halen. Eind november 2018 werd een werkoffensief gestart, in samenwerking met Calibris. Tijdens werkgeversbijeenkomsten werd eerst gevraagd: doet de gemeente de goede dingen? Ook werd kritisch gekeken naar of het beeld van de gemeente van de mensen in de bijstand matchte met de werkelijkheid. “Door de crisis zijn veel mensen in de bijstand geraakt, maar wij hebben hen nooit gezien en gesproken”, erkent Nabil Ben Allouch van gemeente Den Haag. “Dus we investeren nu tijd om ze te leren kennen en naar werk te begeleiden”. Anne Marie Bas van Calibris weet uit eigen ervaring dat het werkt: “Al zes jaar leiden we 50 mensen per jaar op. En bijna al die mensen zijn inmiddels aan het werk.”
 
Woonzorgcentra Haaglanden
Bij Woonzorgcentra Haaglanden bleken zogenaamde huiskamerbegeleiders de oplossing voor het tekort aan verplegend personeel op niveau 3 en 4 op de arbeidsmarkt. De organisatie wilde graag meer kwaliteit van zorg kunnen bieden door meer rust en aandacht voor bewoners. “We concludeerden dat we daarvoor eigenlijk ‘gewoon fijne mensen’ nodig hadden. Mensen die twaalf uur per dag aanwezig zijn om bijvoorbeeld spelletjes te doen, te koken, op te ruimen of schoon te maken.” Er kwamen heel veel reacties op deze nieuwe functie. Van de 8600 echt geïnteresseerden werd uiteindelijk 2000 fte ingevuld, met contracten variërend van 4 tot 36 uur. “Die flexibiliteit geeft zoveel mogelijkheden!”
 
Vraag en aanbod bij elkaar brengen
Na de pauze ging de zaal in groepen uiteen om aan Dialoogtafels met elkaar van gedachten te wisselen over het thema werkgeverschap en de kansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Een paar uitkomsten kwam aan elke tafel terug: maak verbinding met alle partijen die nodig zijn om het te realiseren, ken elkaar en elkaars behoefte en maak de mogelijkheden concreet. En laat vooral zien dat als je de deur openzet, werkgevers en deze mensen ‘met een vlekje’ uiteindelijk zo blij met elkaar zijn.
__________________________
 
De bijeenkomsten ‘Alle talenten benutten voor de zorg’ zijn een initiatief van Actiz, VGN en het ministerie van SZW, VWS en RegioPlus. De bijeenkomst op 5 september werd samen met ZorgZijn Werkt en Care2Care georganiseerd. Voor meer informatie stuur een mail naar: David Huizing (d.huizing@zorgzijnwerkt.nl).

---